Nog even en het is midwinter. Met het begin van de winter komt het licht weer terug en worden de dagen steeds langer. Voor de natuur breekt een periode van rust aan. Bomen en struiken halen bladgroenkorrels terug uit de bladeren en laten ze vallen zodat ze minder vocht verdampen. Vaste planten trekken zich terug in hun wortels onder de grond om zich te beschermen tegen de vrieskou. De groei is minder en ook het bodemleven is minder actief.
Voor veel mensen is dit een periode om de tuin winterklaar te maken. De bladeren worden opgeruimd en de tuin ziet er weer netjes uit zodat straks in het voorjaar alles weer kan uitlopen. Al deze ijverigheid komt de natuur niet altijd ten goede. Om het beste uit je tuin te halen kun je het beste met de natuur samenwerken. Als ook jij toegeeft aan je winterrust en alleen doet wat écht nodig is, hebben de bewoners in je tuin hier veel profijt van.
10 tips om in je tuin met de natuur mee te werken:
1. plant bolletjes zoals sneeuwklokjes en krokussen
in de vroege lente kunnen de eerste ontwakende hommels dan weer nectar vinden
2. bedek de bodem met een laagje herfstbladeren
de bladeren beschermen de grond tegen vorst, uitdroging en harde regen, en vormen voeding voor het bodemleven
3. dek vorstgevoelige planten af met een extra dik laagje herfstbladeren
planten zoals dahlia’s en citroenverbena kunnen niet zo goed tegen strenge vorst
4. snoei geen uitgebloeide vaste planten, maar laat ze staan tot in maart
de vogels eten de zaden van de uitgebloeide bloemen en de plantenresten beschermen de plant en bodem tegen uitdroging
5. maak een drink- en voederplek voor de vogels
in de winter kunnen ze niet veel voedsel vinden en als het vriest hebben ze geen drinkwater
6. maak nestkastjes schoon of plaats nieuwe
in de winter gebruiken de vogels ze als schuilplaats
7. zet met stro gevuld bloempotten op zijn kop in de tuin of hang ze in fruitbomen
ze vormen een schuilplaats voor insecten die in de lente plaagdieren in toom kunnen houden
8. leg takken op een hoop en laat wat hoekjes verwilderen
dit vormen mooie schuilplaatsen voor dieren zoals egels
9. schep je composthoop nog een laatste keer om
daarna gaat hij in winterrust
10. plant bomen en struiken als je hier de ruimte voor hebt
Dit is nu de tijd om bomen en struiken te planten!
Omdat bomen en struiken nu in winterrust gaan, is dit de beste tijd om ze te planten. Bij bomen staat de sapstroom stil en zo drogen de wortels niet uit als ze worden verplant. Daarom kun je in deze periode het beste wortelgoed planten. Onder wortelgoed vallen bomen en struiken die geen pot hebben en dus alleen een wortels zonder aarde. Wortelgoed kan vanaf oktober tot half april geplant worden zolang er op dat moment geen vorst is, maar hier is wel een kanttekening bij.
Groei begint in de haarwortels
In een zacht najaar – zoals dit jaar – zijn planten en bodemleven nog steeds een beetje actief. Zodra je in deze periode een plant in de grond zet, maakt deze nieuwe haarwortels aan. Dit duurt ongeveer 4 tot 5 weken. De wortels hebben dan een vochtige omgeving nodig. Stel dat je een boom begint april plant en we krijgen weer zo’n droge en warme lente, dan krijgt zo’n boom het erg moeilijk. Je moet hem dan bijna dagelijks water geven zodat de nieuwe haarwortels niet uitdrogen. Maak dus gebruik van een zacht najaar en plant je bomen en struiken nu. Vooral walnootbomen en berken moeten vóór de jaarwisseling worden geplant omdat hun sapstroom heel vroeg weer op gang komt.
Kleine tuin?
Heb je een kleine tuin? Plant dan een gemengde haag in plaats van dat je een schutting neerzet. Hier zijn veel vogels – vooral mussen – superblij mee. Als je een fruitboom wilt, kies dan voor een laagstam fruitboompje. Deze wordt niet zo hoog en breed, en zo kun je heel goed bij het fruit. Insecten profiteren van de nectar van de bloesem van fruitbomen en helpen zo mee met de bestuiving. Heb je maar plek voor één boompje? Kies dan een zelfbestuivend ras.
Kies inheems
Zorg ervoor dat minstens 60% van je aanplant inheems is en zorg voor diversiteit. Veel insecten zijn aangepast aan één soort plant. Omdat juist deze insecten het moeilijk hebben, kun je veel voor ze betekenen.